Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2012r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu w IX Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Wójtowicz - Woźniczka

Protokolant: Anna Torończak

po rozpoznaniu w dniu 04 października 2012r. we W.

sprawy z powództwa P. P. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu we W.

- o zapłatę-

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.400,00 zł kosztów procesu;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia) na rzecz adwokata A. G. kwotę 2.400,00 zł + należny podatek VAT 23 % tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu

Sygnatura akt IX C 812/11

UZASADNIENIE

Powód – P. P. (1) – wniósł o zasądzenie od strony pozwanej – Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego we W. – na jego rzecz kwoty 40.000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania do dnia zapłaty oraz kosztami procesu stosownie do norm prawem przepisanych .

Powyższe wywodził, z niehumanitarnych warunków bytowych w których przebywał w ramach tymczasowego aresztowania w AŚ we W.od 27.11.2007r. do lipca 2009. Wskazał, iż powierzchnia przypadająca na jednego osadzonego w poszczególnych celach gdzie przebywał była niższa niż gwarantowana Ustawą Kodeks karny wykonawczy tj. mniejsza niż 3 m ². Powyższe skutkowało ciasnotą, dyskomfortem w poruszaniu się spożywaniu posiłków itp. W szczególności zaś podkreślił, iż kącik sanitarny w celach nie spełniał warunków sanitarnych ani też nie pozwalał na zachowanie intymności. Nadto w celach nie było ciepłej wody co także zdaniem powoda utrudniało zachowanie higieny osobistej. Cele nie były remontowane, były zarobaczone. Brak było sal sportowych czy innych do zajęć sportowo – kulturalnych . Pola spacerowe były niewielkie i nie zapewniały komfortu wypoczynku. Dalej w swych wywodach przywołał się na orzecznictwo tak Sądu Najwyższego jak i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości które w szczególności obejmuje ochroną godność człowieka osadzonego w placówkach służby więziennej. Wskazał iż wszystkie powyższe okoliczności faktyczne mają charakter notoryjny a zatem nie wymagają dowodu w sprawie.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana – Skarb Państwa Areszt Śledczy we W. – wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o obciążenie powoda kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwa procesowego stosownie do norm prawem przepisanych.

Motywując zarzucił iż żądanie pozwu pozbawione jest tak podstaw faktycznych jak i prawnych. Powód przebywał w AŚ we W. w okresie od 24.11.2007r. do 03.08.2009r.. w związku z zastosowaniem względem niego tymczasowego aresztowania. W tym okresie przebywał w celach 2- osobowych, o powierzchni od. 8,2 do 8,6 m ². Wówczas mogły tam przebywać najwyżej 3 osoby , a zatem niedobór powierzchni był niewielki. Warunki bytowe tam panujące odpowiadają obowiązującym standardom. Powód mógł bowiem korzystać z biblioteki, spacerów , widzeń, brać udział w nabożeństwach , czy zajęciach kulturalno – oświatowych. Mógł też w celi gdzie przebywał posiadać telewizor. Nadto podano, iż strona pozwana nie może uchylić się od obowiązku przyjęcia kierowanego do jej placówki aresztowanego. Dalej przywołała treść uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 06.12.2007r. w sprawie I Aca 499/07.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód – P. P. (1) - przebywał w Areszcie Śledczym we W. w okresie od 24.11.2007r. do 03.08.2009r.

(dowód: okoliczność bezsporna)

W tym czasie przebywał w następujących celach od 27.11.2007r. do 28.11.2007r. oddział II A cela 22 o pow. 8,32 m ², od 28.11.2007r. do 23.12.2007r. - oddział II B cela 9 o pow. 8,32 m ², od 23.12.2007r. do 04.01.2008r. - oddział II B cela 10 o pow. 8,58 m ^2, od 04.01.2008r. do 26.03.2008r. – oddział II B 13 pow. 8,32 m ², od 26.03.2008r. do 03.06.2009r. oddział II B cela 7 o pow. 8,32 m ², od 03.06.2009r. do 03.08.2009r. oddział II B cela 34 o pow. 8,10 m ².

(dowód: przesłuchanie powoda P. P. (1) k. 96; przesłuchanie przedstawiciela strony pozwanej K. K. k. 97)

W celach tych przebywały 3 osoby, co skutkowało przeludnieniem na poziomie od ok. 0,13m ² do 0,24 m ² .

(dowód: zeznania świadka T. F. k. 96; przesłuchanie przedstawiciela pozwanego K. K. k.96 przesłuchanie powoda P. P. (1) k. 96)

Cele były wówczas w przyzwoitym stanie. W każdej był stół i krzesła umożliwiające choćby spożywanie posiłków.

W sytuacji pojawiającego się zarobaczenia, natychmiast wzywane były odpowiednie służby, które specjalnymi środkami dezynfekcyjnymi usuwały stwierdzone insekty. Zarobaczenie pochodziło z nienależycie przechowywanej przez osadzonych żywności, były przynoszone przez współosadzonych, wynikały także z nieprzestrzegania higieny w celi w tym w szczególności utrzymywania porządku co obciąża osadzonych. W tym celu bowiem otrzymują środki czystości, a w ich braku czy też niedostatecznej ilości niedobory są uzupełniane.

(dowód: zeznania świadka T. F. k. 96; przesłuchanie przedstawiciela pozwanego K. K. k.)

Każda z cel ma wydzielony kącik sanitarny, który z jednej strony oddzielony jest od reszty celi płytą paździerzową a z drugiej odgrodzony zasłonką, bez osobnego niezależnego wejścia.

W celach nie ma ciepłej wody.

(dowód: zeznania świadka T. F. k. 96; przesłuchanie powoda P. P. (1) k. 97; przesłuchanie przedstawiciela pozwanego K. K. 97)

Kąciki sanitarne są schludne, utrzymane w należytym stanie.

(dowód: sprawozdania z wizytacji AŚ we W.; zeznania świadka T. F. k. 96; przesłuchanie przedstawiciela pozwanego K. K. 97)

Powód w trakcie swojego pobytu w Areszcie Śledczym we W. nie zgłaszał pretensji odnośnie warunków pobytu. Miał możliwości widzeń z adwokatem, uczestniczenia w zajęciach kulturalno – oświatowych, spaceru, widzeń z rodziną. Osadzeni maja niczym nieograniczona możliwość realizowania swoich praktyk religijnych.

Powód czynnie uczestniczył w zajęciach sportowych w szczególności intensywnie grywał w ping - ponga. Rozgrywane były też mecze.

Na terenie Aresztu jest kantyna, gdzie można zakupić środki czystości, wyroby tytoniowe. Niezależnie od tego osadzeni otrzymują środki czystości raz w miesiącu nieodpłatnie.

Osadzeni mają zapewnioną opiekę medyczną, zapewnia się im możliwość korzystania z RTV.

Z łaźni korzystają raz w tygodniu, z tym jednak zastrzeżeniem, iż w razie zgłaszanej potrzeby może być ta wizyta częstsza. .

Osadzeni codziennie udają się na spacery.

(dowód: sprawozdania z wizytacji AŚ we W.; zeznania świadka T. F. k. 96; akta osobopoznawcze osadzonego; przesłuchanie powoda P. P. (1) k. 97; przesłuchanie przedstawiciela pozwanego K. K. k.97)

Remonty w AŚ we W. przeprowadzane są regularnie w miarę możliwości finansowych. Wówczas koniecznym jest przystosowywanie na potrzeby cel świetlic, które przeznaczone są na zajęcia kulturalno – oświatowe.

W roku 2007 i 2008 remontowanych było kilkadziesiąt cel.

(dowód: przesłuchanie przedstawiciela pozwanego K. K. k. 98; sprawozdania z wizytacji AŚ we W. )

W związku z przeprowadzanymi wizytacjami AŚ we W. przez Sąd Penitencjarny - Sąd Okręgowy we Wrocławiu nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości, nie wydawano też zaleceń pokontrolnych.

(dowód: sprawozdania z wizytacji AŚ we W. )

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W rozpatrywanej sprawie dla oceny zasadności podniesionych żądań, koniecznym było ustalenie czy w istocie, jak twierdził powód, pozwany naruszył jego dobra osobiste, co w konsekwencji rodziłoby ewentualną możliwość dochodzenia roszczeń, znajdujących oparcie tak w treści art. 24 jak i 448 k.c. , z tym jednakże zastrzeżeniem , iż przy pozytywnych ustaleniach tego tyczących konieczną jest także ocena rozmiaru doznanych krzywd, bo nie każda przekłada się w sposób automatyczny na zasadność żądania bliżej określonej sumy pieniężnej.

Niewątpliwym jest, iż materialno – prawną podstawę żądania stanowi brzmienie art. 448 k.c., po myśli którego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny. Wskazana regulacja prawna pozostaje w ścisłym związku z brzmieniem art. 24 k.c. który zawiera podstawową konstrukcję cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych. Zgodnie z jego treścią osoba, której dobro osobiste zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne, w razie zaś dokonanego naruszenia może ona także żądać ażeby osoba która dopuściła się naruszenia dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków (…). Z treści cytowanego przepisu wprost wynika, iż przesłanka bezprawności jest koniecznym warunkiem do udzielenia ochrony przewidzianej przepisami prawa. Skoro więc przesłanka bezprawności jest podstawowym warunkiem dla ustawowej ochrony dóbr osobistych, to w konsekwencji jedynie ta przesłanka jest podstawą zasądzenia zadośćuczynienia albo stosownej kwoty na cel społeczny. Istotnym jest także iż cytowana regulacja prawna statuuje domniemanie bezprawności, które może być obalone przez stronę pozwaną poprzez wykazanie iż jej działania względnie zaniechania odpowiadały prawu.

W toku czynionych przez Sąd ustaleń faktycznych, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, który jako taki uznany został za w pełni wiarygodny w sposób niezbity wykazane zostało iż działania pozwanego nie odpowiadają prawu i zasługują na miano bezprawności. W sprawie okazało się bezspornym, bo ów fakt został przyznany przez stronę pozwaną iż w okresie pobytu w AŚ we W. powód przebywał wprawdzie w celach dwuosobowych, jednak zasadniczo przebywało tam de facto 3 osadzonych. Zatem gwarantowany ustawą Kodeks karny wykonawczy zakres powierzchniowy w celi na jednego osadzonego nie był spełniony, a ów niedobór nie przekraczał 0,3 m ^2..

Bezspornie ustalono także sposób oddzielenia od reszty celi kącika sanitarnego, który z jednej strony zasłonięty był płytą paździerzową, z drugiej i od tyłu ścianą celi, a z frontu zasłonką. Sanitariaty były jednak schludne, dające możliwość z nich skorzystania, jednak woda w nich była wyłącznie zimna.. Strona pozwana nie zaprzeczyła także występującemu zjawisku zarobaczenia cel, wskazując jednak na tego przyczyny jak nie zachowywanie przez osadzonych higieny i porządku, przetrzymywanie celach żywności, przynoszenie insektów z zewnątrz przez nowo – osadzonych, podkreślając równocześnie, czemu powód nie zaprzeczył, iż w razie zgłoszenia powyższych faktów interwencja właściwych służb była natychmiastowa. Powód miał możliwość odpoczynku i relaksu choćby przez grę w ping - ponga, w której to dyscyplinie były rozgrywane mecze, zapewniano mu dzienne spacery. I o ile spacerniak być może nie zapewniał oczekiwanego przez powoda komfortu to w ślad za oświadczeniem przedstawiciela pozwanego należy wskazać iż brak jest norm wskazujących jaką powierzchnie owe miejsca winny mieć i co więcej nie można tracić z pola widzenia faktu iż pozwana jednostka SP to areszt a nie zakład karny.

Powyższe okoliczności w ocenie Sądu nie dają jednak podstaw do twierdzenia iż strona pozwana przy wykonywaniu swych obowiązków naruszyła jakiekolwiek dobro osobiste powoda. Przekroczenie norm dotyczących powierzchni przypadającej na jedną osobę w celi nie może każdorazowo decydować o uznaniu tych warunków za naruszające godność a tym samym o zasadności żądania zadośćuczynienia (por. wyrok S.N. z 02.10.2007r. II CSK 269/07; wyrok S. apel. we Wrocławiu z dnia 06.12.2007r. I A Ca 499/07). O naruszeniu godności skazanego z prawem do ochrony można mówić bowiem dopiero wtedy gdy cierpienia i upokorzenia przekraczają konieczny element cierpienia wpisanego w odbywanie kary pozbawienia wolności czy aresztu, zwłaszcza przy bierności dyrekcji , która nie dba o poprawienie warunków odbywania kary i godzi się na przepełnienie cel , nie dba o zwiększenie ich ilości, remonty, polepszenie warunków socjalnych , żywieniowych czy kulturalnych.

Ustalone niedogodności powierzchniowe, niewątpliwe trudne warunki sanitarne w celi, nie stanowiły indywidualnie skierowanej względem powoda represji. Niedogodności jakie spotykały powoda dotyczyły także współosadzonych. Warunki te zaś były takie jakie w danej sytuacji mogła optymalnie zapewnić dyrekcja strony pozwanej.

W rozpatrywanej sprawie strona pozwana w miarę swoich możliwości lokalowych respektowała prawa osadzonych gwarantowane Ustawą. Kącik sanitarny bez wątpienia nie stanowił komfortowej łazienki, nie mniej zachowano minimalne potrzeby jego odseparowania od reszty celi. I o ile bez wątpienia załatwianie potrzeb fizjologicznych nie było szczególnie wygodne dla współosadzonych, to niemniej strona pozwana zrobiła wszystko by te warunki zapewniały choć wizualną intymność.

Istotnym są wreszcie działania pozwanej w zakresie podejmowanych czynności remontowych zwłaszcza w latach 2007 – 2008 i od 2010 do dziś włącznie. Cele są odnawiane, tworzone są kąciki sanitarne w pełnym odseparowaniu od celi. Nie jest zatem bierna w polepszaniu warunków bytowych osadzonych. Mimo problemów lokalowych zapewnia funkcjonowanie świetlic , gdzie można realizować działalność kulturalno – sportową, w której powód co ustalono czynnie uczestniczył.

Pamiętać przy tym należy, iż jednostka penitencjarna w której przebywał powód była wybudowana w czasach w których obowiązywały całkowicie inne standardy socjalno – sanitarne dla więźniów i pod obowiązujące w poprzednich okresach standardy te jednostki były projektowane. Dostosowanie tych budynków do standardu sanitarnego, w którym w każdej celi będzie oddzielny, pełnie wentylowany węzeł sanitarny musi być rozłożone w czasie. Natychmiastowe dostosowanie budynków do takich wymagań wymaga przeprowadzenia skomplikowanych prac remontowych, które są spowolnione w związku z koniecznością ich rotacyjnego prowadzenia ( na czas remontu wyłączana jest zazwyczaj z eksploatacji część budynku).

W ocenie Sądu powód nie wykazał, zgodnie z reguła wyrażona w art. 6 k.c. by opisane warunki przebywania w Areszcie Śledczym we W. naruszyły jego godność. nie wskazuje na żadne negatywne przeżycia z tym związane, ograniczając się tylko do twierdzenia o dyskomforcie psychicznym, zdrowotnym i moralnym, nie pogłębiając tegoż wywodu, i nie popierając go wymaganym w procesie materiałem dowodowym. Zdaniem Sądu natomiast powyższe wymaga przywołania i udowodnienia konkretnych okoliczności faktycznych tak by możliwym było dokonanie oceny tak wygłoszonych twierdzeń.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając pozwanego kosztami procesu poniesionymi przez stronę pozwaną a sprowadzającą się do minimalnej stawki radcy prawnego w kwocie 2.400,00 zł ustalonej w oparciu o § 6 pkt 5 Rozp. Min. Spr . z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez SP kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U,. z 2002r. nr 163 poz. 1349). W tym miejscu należy podkreślić, iż powód musi zdawać sobie sprawy z konsekwencji kreowania nadmiernie wygórowanych roszczeń, które odbiegają od rzeczywistości orzeczniczej w tym ETS na który tak często skazani i w tym powód się powołują. Zwolnienie od kosztów sądowych po myśli art. 108 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów stronie przeciwnej, tym samym strona z tegoż dobrodziejstwa korzystająca musi zdawać sobie sprawę z konieczności poniesienia ujemnych konsekwencji błędnie względnie w sposób bezpodstawnie zawyżony określonych żądań. W praktyce sądowej obserwuje się niemal szablonowe formy pozwów co przy analizie postawy powoda w trakcie jego przesłuchania który oświadczył, iż nie wie dlaczego domaga się 40.000,00 zł , bo pozew pisał mu znajomy radca prawny i to on tę kwotę zaproponował , wskazuje na nieprzemyślane podstawy do wytoczenia powództwa, zwłaszcza że w przeważającej mierze osoby te są zwalniane od kosztów sądowych wobec braku posiadania jakiegokolwiek majątku i braku dochodów, tym samym nie ryzykują wydatkowanych na opłatę sądową prywatnych środków pieniężnych. Strona pozwana za każdym razem musi podejmować obronę, posiłkować się pomocą prawna, tracić czas na uczestnictwo w rozprawach itp. Powyższe zdaniem sądu w żadnym wypadku nie może skutkować zastosowaniem dobrodziejstwa ustawowego wynikającego z treści art. 102 k.p.c.

Rozstrzygniecie zawarte w punkcie III wyroku stanowi konsekwencję podjętej z urzędu pomocy prawnej dla powoda i jej nieopłacenia w jakiejkolwiek części.